Ontdek de magie van Kveik gist: Wat maakt het uniek?

Welkom in de fascinerende wereld van Kveik gist! In deze blog ontdekken we de magie van Kveik en wat het zo uniek maakt. Van zijn oorsprong in de Noorse gisttraditie tot de voordelen en toepassingen ervan bij het brouwen van bier, we zullen al je vragen over Kveik gist beantwoorden.

Wat is Kveik gist?

Kveik gist is een speciale giststam die bezig is met een stormachtige opmars in de bierwereld. Kveik heeft zijn oorsprong in Noorwegen en het woord 'Kveik' betekent dan ook letterlijk ‘gist’ in het Noors, dus wanneer je Kveik gist zegt zeg je eigenlijk 'gist gist', dus dat gaan we vanaf nu ook niet meer doen.
Al eeuwen geleden werd er in Noorwegen door boeren bier gebrouwen met deze speciale gist. Kveik staat er bekend om dat het kan vergisten bij hogere tempraturen en dit ook nog eens een stuk sneller kan dan de reguliere biergist. Dit is ook de reden dat het een erg interessante gist is voor zowel professionele brouwerijen als thuisbrouwers.

De historie van Kveik.

Doe je ogen dicht en verplaats jezelf 400 jaar terug in de tijd naar de fjorden van Noorwegen. Aan de rand van een van die fjorden vind je een klein boerderijtje met daarin een Noorse boer die aan het roeren is in een ketel met bier. En wat gaat er na het brouwen in de kuip? Juist, Kveik! Want zo oud is Kveik al. Er is geen bewijs voor hoe oud Kveik precies is maar we weten wel zeker dat het in de vroege 17^e eeuw door heel Noorwegen gebruikt werd voor het brouwen van bier. Deze gist werd doorgegeven van familie aan familie en generatie aan generatie. Dit werd gedaan met behulp van een Kveik ring. Dit is een ring met houten schakels waar de gist zich na het vergisten aan vasthecht. Deze ring werd vervolgens opgehangen, gedroogd en kon daarna weer worden gebruikt voor een volgend brouwsel. Er wordt dus al honderden jaren gebruik gemaakt van Kveik gist. Maar wat maakt het nou zo bijzonder?

Wat maakt Kveik uniek?

Wat Kveik echt uniek maakt is zijn vermogen om snel en efficiënt te vergisten. Terwijl traditionele biergist er soms wel meerdere dagen tot weken over doet om te vergisten kan Kveik dit klusje klaren binnen enkele dagen en soms zelfs in uren! Naast de snelheid van het vergisten kan Kveik gist ook veel hogere tempraturen verdragen. Terwijl traditionele biergist vaak boven de 25 graden geen lekker bier meer maakt of afsterft, is een tempratuur van 40 tot 45 graden voor deze Noorse superster geen enkel probleem. Deze veerkracht heeft er voor gezorgd dat Kveik zich in korte tijd enorm populair heeft gemaakt onder brouwers wereldwijd. Naast het technische verhaal produceert Kveik vaak ook unieke en interessante smaken waar volop mee geëxperimenteerd kan worden. Het gebruik van Kveik in ons nieuwe bier Countdown heeft ervoor gezorgd dat het een ultiem dorstlessend bier is geworden.

Hoe vergist Kveik?

De werkwijze voor het vergisten met Kveik is vergelijkbaar met die van traditionele biergisten. De wort wordt gekookt en gehopt om de gewenste smaak en bitterheid te behalen. Daarna wordt de wort snel afgekoeld en overgebracht naar het vergistingsvat. Hier wordt de Kveik toegevoegd en kan het z'n werk gaan doen.

En dat werk is natuurlijk: vergisten. Vergisten is het proces waarin de gist, in dit geval Kveik, suikers omzet in alcohol, aroma's en smaken. Welke aroma's en smaken en de hoeveelheid alcohol die wordt gemaakt hangt heel erg af van welke gistsoort gebruikt worden. Kveik kan dit klusje dus op een veel hogere tempratuur klaren, tussen de 20 en 45 graden. Daarnaast is Kveik vaak sneller in het vergisten en kan het smaken en aroma's toevoegen die anders zijn dan die van traditionele gisten. 

Wat doet Kveik met de smaak van bier?

Allemaal leuk en aardig al dat technische gedoe maar het allerbelangrijkste is natuurlijk wat Kveik met de smaak van het bier doet! Er bestaan verschillende Kveik-giststammen die allemaal hun eigen eigenschappen en smaakprofielen hebben. Vaak zijn deze smaakprofielen aangepast aan de omgeving waar ze vandaan komen. Kveik staat bekend om complexe, fruitige en kruidige smaakprofielen. Je kunt bijvoorbeeld aroma’s van citrus, tropisch fruit, perzik, abrikoos, ananas en zelfs rode bessen terug vinden in een bier gebrouwen met Kveik. Naast al deze fruitige tonen kan Kveik ook kruidige en kruidnagelachtige tonen toevoegen aan het bier. Al met al zorgt Kveik ervoor dat het bier wat ermee gebrouwen wordt vol zit met smaak en vooral karakter! In Countdown heeft de Kveik tonen van ananas, zoet fruit en citrus met zich meegebracht.

Welke Kveik giststammen zijn er?

Er bestaan verschillende Kveik-giststammen, elk met hun eigen unieke eigenschappen en smaken. Deze stammen zijn allemaal vernoemd naar de orginele eigenaar van de oorspronkelijke gistcultuur. Elke stam kan een andere impact hebben op de smaak en het karakter van het uiteindelijke bier. De Kveik stam waarmee Countdown is gebrouwen, Hornindal, staat bijvoorbeeld bekend om de complexe mix van fruitige esters, kruidige aroma’s en soms zelfs karamelachtige tonen. Wil je graag een bier brouwen waarin citrus een grote rol speelt? Dan kun je het beste gaan voor de Voss stam, deze staat namelijk bekend om zijn circusachtige tonen. Hoe hoger de tempratuur is waarop deze Kveik zijn werk mag doen hoe sterker het citrus karakter van het bier zal zijn. Andere Kveik-giststammen zoals Ebbegarden zorgen juist weer voor subtiele kruidige en aardse tonen. Welke Kveik-giststam gebruikt wordt heeft dus veel invloed op de smaak van het bier!

Welke bierstijlen zijn geschikt voor Kveik?

Kveik is geschikt voor het brouwen van een breed scala aan bieren. Traditioneel wordt het gebruikt bij het brouwen van Noorse boerderijbieren, zoals Norwegian Farmhouse Ales, die bekend staan om hun kruidige en complexe smaken. Maar Kveik kan ook worden toegepast op moderne bierstijlen, denk bijvoorbeeld aan IPA’s, Pale Ales, Saisons en nog veel meer. Bij het brouwen van Countdown wilden we de fruitige smaken van de hoppen nog meer naar voren laten komen door het gebruik van Hornindal Kveik en dit is behoorlijk gelukt! Naast de fruitigheid heeft het gebruik van deze Kveik er ook nog eens voor gezorgd dat het een superverfrissend bier is geworden.

Kveik is zonder twijfel één van de meest interessante gistsoorten die er is. Met zijn bijzondere eigenschap om snel en bij hogere tempraturen te vergisten biedt Kveik talloze mogelijkheden voor het creëren van unieke en smaakvolle bieren. Het verkennen van Kveik opent de deur naar spannende bieren en nieuwe smaakcreaties, waar wij nog lang niet klaar mee zijn!